Alexandre Cabanel (1823-1889)

Een portretstudie in olieverf van een jonge vrouw met neergeslagen ogen, tegen een groene achtergrond.

Alexandre Cabanel (1823-1889) werd geboren als zoon van een timmerman maar ontving tijdens zijn studie aan de École des Beaux Arts in Montpellier een beurs, waarna hij verhuisde naar Parijs om zijn studie aldaar aan de École des Beaux Arts voort te zetten. Aanvankelijk schilderde hij voornamelijk historiestukken en genrestukken, maar zijn bekendheid dankt hij aan zijn Romantische schilderijen, vaak in oriëntaals thema, vanaf het einde van de jaren 1840. In 1855 werd hij benoemd tot ridder in het Légion d’honneur.

In 1863 werd hij benoemd tot lid van de Académie des Beaux-Arts en in datzelfde jaar tot professor aan de École des Beaux-Arts. Zijn academische stijl vond veel erkenning in zijn tijd en hij verkocht aan Europese beroemdheden en Amerikaanse verzamelaars die hun portretten bij hem bestelden. Als regelmatig terugkerend jurylid in de Parijse Salon kwam hij echter om zijn academische denkbeelden, en als fel tegenstander van iedere nieuwe trend, ook in conflict met andere kunstenaars. Zo is er het voorval uit 1863 toen hij zetelde in de jury die ertoe besloot dat van iedere kunstenaar niet meer dan drie werken getoond mochten worden. Samen met mede-jurylid William-Adolphe Bouguereau weigerde hij een aantal kunstenaars toe te laten tot de Salon, waaronder Édouard Manet. Uiteindelijk werden 3000 van de 5000 schilderijen geweigerd. Dit leidde dit tot de eerste editie van de Salon des Réfuses in dat jaar.

Het geweigerde schilderij ‘le déjeuner sur l’herbe’ van Édouard Manet, wat in het bijzonder bekritiseerd werd door Cabanel, groeide mede door deze controverse uit tot inspiratiebron voor een hele generatie jonge impressionisten. Cabanel zelf had in dat jaar groot succes met zijn Geboorte van Venus, een toonbeeld van academische schilderkunst, dat op de Salon verkocht werd aan Napoleon III.

Cabanel droeg het hier getoonde schilderijtje op aan ‘mon ami Dumont’. Het moet hier gaan om de Parijse beeldhouwer Auguste Alexandre Dumont (1801-1884). Net als Cabanel was hij winnaar van de Prix de Rome en ook hij was aangesteld als professor aan de École des Beaux-Arts in Parijs waar hij doceerde in beeldhouwkunst van 1853 tot aan zijn dood in 1884.

Dit schilderijtje stamt uit een tijd waarin de Academische schilderkunst nog de gevestigde orde was, maar de nieuwe stromingen zich steeds sterker begonnen te profileren waardoor de tweedeling tussen de Academische kunstenaars en de impressionisten steeds groter werd. Deze schets van Cabanel is een toonbeeld van de klassieke school.