Renaissance Pax uit Florence

Een verguld zilver en niëllo Pax met een relief van sint Fransciscus die de stigmata ontvangt [Florence, anoniem, ca. 1518] en een gepatineerde en deels vergulde bronzen applique van een Madonna met kind en een gevleugeld putto-kopje, ca. 1445-1450, toegeschreven aan Maso di Bartolomeo of zijn kring. [naar een ontwerp van Luca Della Robbia]

De maker van deze Pax was een meester goudsmid uit het begin van de 16de eeuw in Florence. De architecturale stijl van deze Pax volgt uit de stijl van de kleine verguld houten retabels zoals die in de late 15de eeuw gemaakt werden door de ateliers van Giuliano (1432-1490) en Benedetto da Maiano (1442-1497). De constructie van deze Pax is opmerkelijk. Het geheel is samengesteld uit tenminste vijfentwintig afzonderlijke onderdelen, die op meesterlijke wijze tot een naadloos geheel zijn gemaakt. Er zijn aan de achterzijde slechts negen klinknagels zichtbaar, die aan de voorzijde onopvallend in het geheel opgaan. Deze werkwijze is geheel in overeenstemming met andere opdrachten uit die tijd. Het merendeel van de onderdelen is gegoten in zilver dat aan de voorzijde is verguld. Daar waar de vergulding slijtplekken vertoond is het zilver zichtbaar, dat door de aanslag op brons lijkt. Ook de achterzijde en de greep zijn uit zilver. Aan de achterzijde zijn merktekens aangebracht. Boven de greep de letters: F·K·F·F (FK Fieri Fecit – gemaakt voor FK). Aan de onderzijde is de Pax gemerkt met het jaartal MD / XVIII (1518)gedeeltelijk links en rechts van de greep. De greep zelf heeft een inscriptie van een religieus symbool dat zou kunnen refereren aan een eigenaar, kerk, keurmerk of een religieuze orde.

Er zijn twee vroegere toepassingen van de Madonna-met-kind-applique gevonden: een in de National Gallery of Art (NGA) en een pax die voorheen in Berlijn werd bewaard. De frames van deze objecten met links en rechts Korinthische zuilen en een driehoekig timpaan, vertegenwoordigen de vroegste kleine Florentijnse tabernakels die zich duidelijk onderscheiden van nog vroegere Gotische exemplaren.

Hoewel de exemplaren in de NGA en Berlijn van zeer goede kwaliteit zijn, en de contouren van het oorspronkelijke model weerspiegelen, is de kwaliteit van de hier besproken brons van nog hogere kwaliteit met betrekking tot de gieting en detaillering. De scherpte van de plooien in de kleding, tussen de vingers, de voeten en in de uitwerking van het haar is voorbeeldig. De afdrukken en sporen van de gereedschappen in het oorspronkelijke was- of kleimodel, zijn nog zichtbaar in het frisse  en levendige gietwerk en nog niet vervaagt door na-ciselering. Het is niet onredelijk om te veronderstellen dat deze gieting het prototype is voor alle andere. De afhankelijkheid van 15de eeuwse Florentijnse bronsgieters van de directe gietmethode versterkt deze veronderstelling.
Een uitgebreid artikel over deze bijzondere Pax is verkrijgbaar op verzoek. (alleen in het Engels)