Ovaal Russisch tafeltje, vermoedelijk Sint Petersburg

Een ovale tafel op vier overhoeks geplaatste, taps toelopende poten, met een ingelegd tafelblad met een galerijtje en voorzien van een lade in het fries. De poten zijn aan de onderkant gevat in vuurverguld bronzen sabots met velden, de sabots op tolvormige pootjes die gedecoreerd zijn met laurierbladmotief. Onder het fries zijn de poten aan drie zijden versierd met vuurverguld bronsbeslag in de vorm van een laurierbladrozet met een afhangend bladfestoen. Boven de bladrozet een tandlijst.

Het fries toont boven de poten steeds vuurverguld bronzen beslag van een bladrozet binnen een rechthoekige lijst. Tussen de poten bevindt zich vuurverguld bronzen beslag van een “entrelac” of guilloche-lijst met blad- en bloemrozetten en acanthusblad.
Het tafelblad is rondom gevat in een vuurverguld bronzen band. Een driekwart rondlopend, opengewerkt galerijtje zorgt ervoor dat geen enkel voorwerp van het tafelblad kan vallen.

Het tafelblad zelf is langs de rand versierd met een brede band van marqueterie met hetzelfde decoratiemotief als de vuurvergulde bronzen op het fries: een entrelac met blad- en bloemrozetten en acanthusblad. Midden op het blad bevindt zich, binnen een vuurverguld bronzen lijst met een decoratie van samengebonden, elkaar overlappend blad binnen parelranden, en een Italiaanse pietra dura plaquette met de voorstelling van een vogel op een tak met bloemen en een vlinder.

Dergelijke kleine tafels kon men in de 18e eeuw in vrijwel alle kamers aantreffen en zij worden daarom tegenwoordig “salontafels” genoemd. Zij werden door keizerin Catharina de Grote van Rusland (1729-1796, tsarina vanaf 1762), graag gebruikt als schrijftafeltje wanneer zij zich bezighield met de inventarisatie en beschrijving van haar uitgebreide collectie gemmen en cameeën.

Het gebruik als schrijftafeltje was overigens niet alleen een gewoonte van de tsarina, ook in Frankrijk waar dit type tafel ontstond, deed men dat. Maar men kon dit soort uiterst praktische tafeltjes natuurlijk ook voor andere doeleinden gebruiken. Bijvoorbeeld om kandelabers op te zetten, of kleine klokken of fraaie objecten op uit te stallen.
Catharina de Grote stimuleerde kunst, cultuur en wetenschap in Rusland door grote kunstverzamelingen aan te leggen. Zij kocht bij tijd en wijle via haar agenten, hele kunstcollecties op wanneer die in West Europa op de markt kwamen en bouwde, om haar verzamelingen onder te brengen, in Petersburg het Hermitage paleis. Maar Catharina haalde meer dan alleen verzamelingen naar Petersburg. Ook ambachtslieden op allerlei gebied, waaronder de meubelmakerij, kwamen tijdelijk naar Petersburg en hadden grote invloed op de kwaliteit van vorm en uitvoering van de meubels in die streek.

Deze ovale salontafel is zowel in zijn type als in vorm en uitwerking - met de marqueterie en het fraaie vuurverguld bronzen beslag - zeer Frans geïnspireerd. De pietra dura plaquette is ongetwijfeld een van die voorwerpen die men in de hogere Russische kringen in navolging van Catharina als kunstvoorwerp aankocht en die hergebruikt werd in deze fraaie ovale tafel.

Literatuur:
John Vrieze (eindredactie), Catharina, de keizerin en de kunsten, Zwolle 1996.
Russian Furniture in the Collection of the Hermitage, 1973